II Forum Bałtycko-Czarnomorskie, Kowno, 9-10 marca 2017

Po sukcesie I Forum Bałtycko-Czarnomorskiego (patrz: Aktualności), absolwentka Programu Kirklanda Iryna Vereshchuk, z pomocą organizacyjną Natalii Zubchenko (również absolwentki rocznika 2015/2016) zorganizowały kolejne spotkaniefirmowane przez Międzynarodowe Centrum Badań Bałtycko-Czarnomorskich (http://centrebbs.org).

9-10 marca w Kownie, przy wsparciu Uniwersytetu Witolda Wielkiego i władz miasta Kowna, odbyło się II Forum Bałtycko-Czarnomorskie zatytułowane „Europa dzisiaj. Porozumienie Bałtyckie 1987–1991: znaczenie historyczne i lekcje dla teraźniejszości”.

W Forum uczestniczyli eks-prezydenci, dyplomaci, naukowcy i studenci z państw Europy Środkowej i Wschodniej, m.in.: Valdas Adamkus, Prezydent Litwy (1998–2009), Gennadij Burbulis, Sekretarz państwowy RFSRR (1991–1992), Lech Wałęsa, Prezydent Polski (1990–1995), Valdis Zatlers, Prezydent Łotwy (2007–2011), Aleksandr Kwaśniewski, Prezydent Polski (1995–2005), Bronisław Komorowski, Prezydent Polski (1995–2005), Leonid Krawczuk, Prezydent Ukrainy (1991–1994), Leonid Kuczma, Prezydent Ukrainy (1994–2005), Vytautas Landsbergis, Przewodniczący Sejmu Litwy (1992, 1996–2000), Petru Lucinschi, Prezydent Mołdowy (1996–2001), Arnold Rüütel, Prezydent Estonii (2001–2006), Stanisław Szuszkewicz, Przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi (1991–1994), Wiktor Juszczenko, Prezydent Ukrainy (2005–2010).

Zadaniem Forum było wypracowanie nowych praktyk porozumienia w relacjach między krajami regionu, praktyk budowanych na kulturze pamięci, zwalczających destrukcyjne tendencje powrotów do dawnej imperialnej przeszłości.

Jak mówi się w końcowym dokumencie Forum, podpisanym przez wszystkich oświadczeniu uczestników: „Zostaliśmy zjednoczeni przez wspólny cel – tworzenie nowych form dobrosąsiedzkiej odpowiedzialnej współpracy na rzecz pokoju na drodze opracowania nowych metod dialogu i zaufania, pielęgnowania wartości pojednania, wzajemnego szacunku oraz porozumienia. Zasadniczą światopoglądową podstawą naszej współpracy stała się postawa wierności wartościom godności i wolności osobowej, godności i wolności państw oraz narodów w obliczu nowego humanizmu XXI wieku. Doceniliśmy cechy szczególne i historyczną rolę Porozumienia Bałtyckiego, które doprowadziło do odzyskania niepodległości przez Litwę, Łotwę i Estonię. Właśnie te wydarzenia przyśpieszyły upadek radzieckiego ustroju totalitarnego oraz doprowadziły do grudniowego Porozumienia Białowieskiego – pokojowego rozpadu imperium. Przeprowadzona dyskusja pozwoliła na sformułowanie programu dalszego badania podstaw historyczno-kulturowych oraz realiów polityczno-prawnych danego okresu”.

Ważnym wynikiem forum stała się inicjatywa stworzenia „Dialogu uniwersytetów” wśród państw obszaru bałtycko-czarnomorskiego. Wraz z organizacją dorocznego konkursu „Europa: przez dialog do porozumienia, zaufania i pokoju”, platforma „Dialog uniwersytetów” pozwoli w stopniu istotnym wzbogacić wiedzę o cechach szczególnych współczesnych praktyk porozumienia, a także zapewni syntezę doświadczenia „Rady Starszych” powołanej przy Międzynarodowym Centrum Badań Bałtycko-Czarnomorskich. Pozwoli to na przewidywanie ewentualnych niezgodności między krajami, dzięki czemu stanie się możliwe budowanie nowej Europy, Europy wolnej od wojen i aneksji.